Askerlik
Ülkemizdeki tüm erkekler için yasal zorunluluk olan ve aynı zamanda yapılması kutsal sayılan askerlik hizmetinin, otizmli bireyler tarafından yerine getirilebilmesi mümkün değildir.
Erken yaşlardan itibaren, tanı alırken ve askerlik çağına gelene dek, çeşitli nedenlerle ve pek çok kez resmi hastanelerin heyetleri tarafından otizmi raporlandırılan gençlerimizin, askerlikten muaf tutulabilmeleri için mevcut raporları kabul edilmemektedir.
Askerlik yaşı gelen her erkek otizmli birey, gelen çağrı ile TSK tarafından yeniden değerlendirilmeye tabi tutulmakta, bu süreçte üzücü ve yıpratıcı olaylar yaşanmaktadır.
Hastane ortamları gibi alanlarda otizmli bireylerin yaşadıkları zorluklar göz önüne alınarak pozitif ayrımcılık uygulanması, belirlenecek bir yaş sonrası alınacak heyet raporunun TSK’da geçerli sayılması, gerek görülen hâllerde otizmli bireyin evinde değerlendirilebilmesi yaşanan sorunları giderecektir.

Mevcut Uygulama aşağıdaki kanuna göre yürütülmektedir.

Askerlik Kanunu Madde 26:

1. maddeye geçmeden önce yoklama ve muafiyet sağlama sürecini adım adım anlatmak daha uygun olacaktır.

YOKLAMA İŞLEMLERİ

• Askerlik İşlemleri Milli Savunma Bakanlığınca İç işleri bakanlığından alınan veriler doğrultusunda yürütülür ve Her yıl ekim ayında veriler Milli Savunma Bakanlığına aktarılır.
• Muayeneler Bu yazınında altında var olan Türk Silahlı Kuvvetlerinin Sağlık Yeteneğine İlişkin Yönetmelik doğrultusunda gerçekleştirilir.
• Bu muayeneler, askerlik şubesinin bulunduğu yerde öncelikle varsa kayıtlı olduğu aile hekimi tarafından, yoksa en yakın resmi sivil sağlık kuruluşunda veya asker hastanelerinde tek tabip tarafından yapılır. Aile hekimince veya resmi sivil sağlık kuruluşunca hakkında karar verilemeyenler en yakın asker hastanesine sevk edilirler.
• Yükümlüler hakkında ertesi yıla bırakma, sevk geciktirmesi veya askerliğe elverişli değildir kararlı sağlık raporlarını tanzim etmeye yetkili makam, asker hastanesi sağlık kuruludur. Ancak, yatalaklar ile gözle görülür rahatsızlığı bulunanlar hakkında ertesi yıla bırakma, sevk geciktirmesi veya askerliğe elverişli değildir kararlı sağlık raporları, askerlik şubesi başkanı veya vekili ile mülki amirliklerce görevlendirilen resmi iki sivil (varsa biri aile hekimi) tabipten teşkil edilecek geçici sağlık kurulunca verilebilir. Geçici sağlık kurulunca karar verilemeyen yükümlüler askerlik şubelerince en yakın asker hastanesine sevk edilirler.
• Aile hekimi, resmi sivil sağlık kuruluşu veya asker hastanelerinde bu madde kapsamında yapılacak sağlık muayenelerinden herhangi bir ücret veya katkı payı alınmaz.

Başvuru yapabileceğiniz Askerlik Şubelerine buradan ulaşabilirsiniz. Ayrıca E-Devlet üzerinden askere alma işlemi için randevu alabilirsiniz.

TSK Sağlık Yeteneği İlişkin Yönetmelik de Yer Alan Maddeler

Yoklamaları yapılan yükümlüler, askerliğe elverişli olanlar ve askerliğe elverişli olmayanlar olmak üzere gruplandırılır.

Yoklamaları sırasında geçici sağlık kurullarınca askerliğe elverişli olmadığı tespit edilen yükümlüler askere alınmazlar. Bu yükümlüler hakkında yerli askerlik şubesince işlem yapılıyor ise üç nüsha, yabancı askerlik şubesince işlem yapılıyor ise dört nüsha rapor düzenlenerek onay makamlarına gönderilir ve onaylanan raporlar kesinleşir. Kesinleşen raporlardan biri ilgiliye verilir, biri onay makamınca, diğeri ise yerli ve yabancı askerlik şubesi başkanlığınca muhafaza edilir.Sağlık durumları geçici olarak bozuk olan yoklamaya tabi yükümlülere ertesi yıla bırakma, sevke tabi olanlara sevk tehiri kararı verilir ve üç nüsha rapor düzenlenerek onay makamlarına gönderilir. Raporları onaylanan bu yükümlülere ertesi yıla bırakma veya sevk tehiri işlemi yapılır. Onay makamlarınca tekrar muayenesine lüzum görülen yükümlüler, yeniden muayeneye gönderilir ve bunlara muayene sonucu alacakları rapor kararlarına göre işlem yapılır. Ertesi yıla bırakılanlar veya herhangi bir sebeple bir defadan fazla sağlık muayenesine tabi tutulanlar hakkında, her bir işlem öncesinde Yükümlülere Yoklamalarda Uygulanacak Sağlık Durumu Hakkında Bilgi Formu doldurulur. Tabipler tarafından kesin karar verilemeyenler, en yakın asker hastanelerine gönderilir. Bunların kesin kararları, bu hastanelerin sağlık kurullarınca verilir.

Geçici Sağlık Raporu Alan Sağlık durumları askerliğe elverişli olmayanlar ile geçici hastalık ve arızalarından dolayı ertesi yıla bırakılanların veya sevki geciktirilenlerin askerlik şubesi başkanlığı geçici sağlık kurulunca düzenlenen raporları, Askerlik Şubesi Rapor Defterine işlenir. Askerlik şubesi başkanlığı geçici sağlık kurulları tarafından tanzim edilen “Ertesi Yıla Bırakma” ve “Sevk Geciktirmesi” kararlı sağlık raporları askerlik şubesinin bağlı olduğu askere alma bölge başkanlığı, “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık raporları ise Milli Savunma Bakanlığı Sağlık Dairesi Başkanlığı tarafından onaylanmayı müteakip kesinleşir.

Yoklama Nasıl Yapılır – Hangi Belgeler Gereklidir?

Yoklaması yapılmak üzere askerlik şubelerince aile hekimine/sağlık kuruluşuna sevk edilen yükümlüler yanlarında aşağıdaki belgeleri bulunduracaklardır.

• Sınıflandırmaya Esas Bilgi Formu,
• Yükümlülere Yoklamalarda Uygulanacak Sağlık Durumu Hakkında Bilgi Formu,
• Fotoğraflı (üzeri soğuk damgalı ve geniş şeffaf bant yapıştırılmış) Yoklama Belgesi,
• Nüfus Cüzdanı,
• Yükümlünün beyan ettiği hastalık veya arızasına ilişkin elinde mevcut bulunan sağlık raporu, epikriz, özürlülük/ağır özürlülük raporu, vb. tıbbı belgeler, (varsa)

Yoklama Sırasında Doktorlar Nelere Bakar?

• Yoklaması yapılacak yükümlülerin müracaatlarında öncelikle nüfus cüzdanlarına bakılarak kimlik bilgileri karşılaştırılır.
• Yükümlülerin boy ve kiloları tespit edilerek, boy ve kilo ölçümleri yoklama belgesinin ilgili hanesine elle yazılır.
• Yoklaması yapılacakların tam bir fizik muayenelerinin yapılması gerekmektedir. Hekimlerce yükümlülerin genel fiziki durumları kontrol edilir varsa uzuv eksikliği, ortopedik özrü, görme ve duyma bozuklukları, ameliyat izi, kesik, düztabanlık vb. tespit edilecektir.
• Yoklaması yapılacak yükümlülerin renk körü olup olmadıkları kontrol edilir.
• Hekimler yükümlüler ile mülakatta bulunur varsa bunların geçirilmiş veya kronik rahatsızlıkları, sürekli kullandıkları ilaçları, psikolojik rahatsızlıkları vb. tespit edilmeye çalışılacak bunlardan ihtiyaç duyulanlar ayrıntılı muayene için asker hastanesine sevk edilecektir.
• Aile Hekimliği Bilgi Sistemi (AHBS)’nden yükümlülerin daha önceden geçirilmiş rahatsızlıkları ile kullandığı ilaçları, psikolojik veya kronik rahatsızlıkları almış oldukları özürlü/ağır özürlü raporları vb. kayıtlarının kontrol edilmesi sağlanacaktır.
• Nabız sayılır, kan basıncı ölçülür.
• Soluk alma ve vermedeki göğüs genişlikleri tespit edilir.
• Yükümlünün bildiği herhangi bir hastalık veya arızası olup olmadığına ilişkin beyanı ile muayene sırasında herhangi bir sağlık yakınması bulunup bulunmadığına ilişkin tanzim edilmiş olan “Yükümlülere Yoklamalarda Uygulanacak Sağlık Durumu Hakkında Bilgi Formu” incelenir.
• Varsa yükümlünün beyan ettiği hastalık veya arızasına ilişkin elinde mevcut bulunan tıbbi belgeler incelenir.

Bu kontroller sonucunda Askerliğe elverişli olmadığı anlaşılan vatandaşın durumu aşağıda gibi ilerler :

ASKERLİĞE ELVERİŞLİ OLMAYAN YÜKÜMLÜLER:

Yükümlülerin muayenesini yapan hekimce tek başına “ertesi yıla bırakma, sevk geciktirmesi veya askerliğe elverişli değildir” kararı verilemez. Bu yükümlüler hakkındaki raporlar asker hastanelerince veya geçici sağlık kurullarınca verilebilecektir. Bunlar dışındaki diğer sağlık kuruluşlarınca bu raporlar tanzim edilemez.

Yatalak veya gözle görülür rahatsızlığı bulunanlar ile boy kısalığı, kilo fazlalığı olanlar hakkında geçici sağlık kurulunca rapor tanzim edileceğinden bu yükümlülerin yoklama belgesindeki sağlık satırına ” Geçici Sağlık Kuruluna Sevk” ibaresi yazılarak hastalık ve arızalarına dair ilgili kod ve açıklama yazılarak yükümlü askerlik şubesine gönderilecektir.

ÖRNEK : Engelli vatandaşın sağlık Muayenesi

Yükümlünün bir kolu dirsek üzerinden yoksa, yoklaması önce varsa aile hekimi veya en yakın sağlık kuruluşundaki hekimce yapılacak, yoklama belgesine arıza kodu TSK SYY esaslarına göre kırmızı mürekkepli kalemle ” Kol yada bacaklardan birinin veya bir bölümünün anadan doğma yokluğu D/57 F-3 Askerliğe Elverişli Değildir” kararı elle yazılacak daha sonra bu yükümlü askerlik şubesi başkanı veya vekili başkanlığında yoklamayı yapan hekim (aile hekimi veya en yakın sağlık kuruluşunda yoklamayı yapan hekim) ile mülki makamca görevlendirilen bir hekimden oluşturulan askerlik şubelerinin iş yoğunluğuna göre belirlenecek zamanlarda askerlik şubelerinde oluşturulacak olan geçici sağlık kurulu üyelerince bizzat görülerek yükümlü hakkında “Askerliğe Elverişli Değildir” kararlı sağlık raporu tanzim edilerek bu kurul üyelerince imzalanmasını müteakip askerlik şubesince onay makamına gönderilecektir.

Hastalık ve arızaları gözle görülemeyen (iç organ noksanlığına dair ameliyat izi, hepatit, epilepsi, lösemi vb. kronik rahatsızlıklar) yükümlülerin sağlık satırına muayeneyi yapan hekimce kırmızı mürekkepli kalemle elle “Asker Hastanesi Dahiliye / Psikiyatri sevki uygundur vb.” yazılarak hastalık ve arızalarına ilişkin kod ve açıklama yazılarak yükümlü askerlik şubesine gönderilecektir.