OTİZM PLATFORMU 3. Otizm Bildirgesi, Yetişkin otistiklerden başlayarak yeni teşhis alan otistiklere kadar temel yaşam gereksinimleri doğrultusunda; sosyal haklar, meslek edinme, çalışma hakkı, barınma hakkı, bakım hakkı, anayasal haklar, hukuki haklar, eğitim ve sağlık hakları vb. ana başlıklar altında yaklaşım ve eksiklikler ile bunlara çözüm önerilerini içermektedir.

SOSYAL YAŞAM

Bakım/Barınma (Anne ve Baba Hayattayken)

Yıllar geçtikçe otistik bireyin hayat şartları; gereksinimlerinin değişmesi, anne ve babasının yaşlanması, ailesinin emeklilik dönemine girmesiyle gelirlerinin azalması gibi nedenlerle gitgide zorlaşmaktadır. Üstelik özel durumları yüzünden her türlü sosyal ortama giremeyen, seyahat edemeyen ve/veya bakıma gereksinim duyan otistik bireylerin ailelerine bu ihtiyaçları için aşağıda sıralanan destekler sağlanmalıdır.

• Ailelerin çocuklarını emanet edebilecekleri, tam ve yarı zamanlı bakım ve barınma hizmetlerinin sağlanacağı yaşam merkezleri oluşturulmalıdır.
• 2022 Sayılı Yasa ile ödenen muhtaçlık aylığı engelliler için bir işsizlik tazminatına dönüştürülerek sağlık güvencesini de kapsamalı; bütün otistiklere ailelerinin ekonomik koşulları gözetilmeksizin bu haklar sağlanmalıdır.

Bakım/Barınma (Anne ve Babanın Ölümünden Sonra)

Ailesinin desteğini herhangi bir nedenle kaybetmiş olan otistik bireylerin yaşayabilecekleri şekilde düzenlenmiş kurumlar yoktur. Bu sebeple “Benden sonra ne olacak?” sorusu, otistik bireye sahip olan ailenin her zaman gündemini oluşturmaktadır. Otizmden etkilenme derecesine uygun bir biçimde, otistik bireylere, hayatlarını sürdürebilecekleri aşağıda sayılan yaşam seçenekleri hazırlanmalıdır.

• Bağımsız yaşama,
• Destekli yaşama,
• Yaşam evinde barınma,
• Yaşam köyünde yaşama.

Askerlik

Askerlik hizmetinin otistik bireyler tarafından yerine getirilebilmesi mümkün değildir. Otizm tanısı konmuş kişilerin askerlikten muaf tutulabilmeleri için, gerekli rapor işlemlerini kolaylaştıracak düzenlemeler yapılmalıdır.

Sosyal ve Kişisel Gelişim Olanakları

Otistik bireylerin spor yaparak ya da sanatla uğraşarak kişisel gelişimlerini sürdürmelerini ve boş zamanlarını değerlendirmelerini sağlayacak, psikolojik ve sosyal özellikleri gözetilerek düzenlenmiş ortamlar üretilmelidir.

SAĞLIK

Engelli bireylerin sağlık hizmeti ihtiyaçlarının tam ve sürekli olarak durumlarına uygun ortamlarda, hızlı, verimli ve mağdur edilmeden karşılanması; “Özürlü Kişilere Yönelik Sağlık Hizmetlerinin Sunumu” konulu genelgenin uygulanarak sağlık bakım kalitesinin yükseltilmesi beklenmektedir.

EĞİTİM

Otistik bireylerin eğitimlerinin nitelik ve nicelik olarak yetersiz kalması, hayat standartlarını önemli ölçüde etkilemektedir. Eğitim herkesin temel vatandaşlık hakkıdır ve Anayasa ile güvence altına alınmıştır. Otistik bireylerin eğitiminin yaşam boyu sürmesi ve eğitim imkanlarından yararlanabilmesi için, özelliklerine uygun düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.

İSTİHDAM

Otistik bireylerin toplum içinde yaşayabilmeleri ve üretime dahil olabilmeleri için özelliklerine uygun ve performanslarına göre çalışabilecekleri iş alanları konusunda kamuoyunda farkındalık yaratılması da gerekmektedir.